Năm Ấy Về Ngoại

Mồng hai Tết, Chí được gọi dậy sớm để về Ngoại. Cái rét của Đông Ken vẫn còn đậm đặc, Chí ra vại rửa mặt nước lạnh buốt da. Cha Chí dậy từ lâu, đang ngồi bên khay trà trên bộ ngựa. Tuần nhang sớm trên bàn thờ đã gần tàn. Lúc mẹ và Chí đi, anh Hương vẫn chưa dậy, cha lại khập khểnh đến đốt tiếp tuần nhang khác.

Năm năm rồi không được về Ngoại. Chí nghĩ bây giờ chắc Ngoại già hơn. Ngày đó tóc Ngoại đã bạc trắng, lưng Ngoại giờ nầy chẳng biết có còng thêm không? Nhớ năm ấy Chí về, Ngoại ôm vào lòng run run, nói: “Cha mi! Lớn ri rồi hử!” Cái cảm giác ấm lòng và mùi trầu cau nơi áo Ngoại khiến Chí nhớ mãi. Năm đó Ngoại cho Chí con tu huýt bằng đất nung khiến Chí thích lắm, thế mà bây giờ đã tuổi mười bốn.

Khi mẹ và Chí ra bến đò, bến vẫn còn vắng. Nhìn dòng sông quen thuộc giữa một sớm đầu xuân dưới màn sương trắng đục, cảnh vật ẩn hiện đầy vẻ huyền bí của buổi tinh mơ khiến Chí thấy hoàn toàn khác lạ; tất cả sự vật đang khoác lên mình một tấm áo choàng lộng lẫy, sang trọng, nó khác với thường ngày một bờ đất lở, những bụi cỏ lác cỏ lùng hay hang ổ của rái cá, những cành cây bãi phân bầy nhầy…

Có người hỏi trên bến.

- Chị Thợ đó ư, năm nay về ngoại hở? – cha Chí là thợ tre, mọi người vẫn gọi mẹ như thế để thay tên.

- Dạ! Mấy năm rồi mới được về đây! – khi nhìn rõ là o Vanh, mẹ hỏi tiếp – O cũng về Biện chớ?

O Vanh cười tươi nói:

- Khi tê không định đi! Sáng ni bỗng dưng muốn về và chỉ về một mình! – O hỏi mẹ - Con Đối, con Thoan năm ni có đứa mô về không?

Nghe hỏi mẹ thôi cười, buồn buồn nói:

- Không đứa mô về hết o ơi! Tội nghiệp con Đối, con đầu dâu trưởng, gánh vác nhà chồng nặng lắm. Năm mô về được thì mừng, năm mô về không được, nhớ mẹ nhớ em lại khóc; còn con Thoan, từ ngày theo o Mại làm ăn đến giờ, bặt vô âm tín!

- Còn thằng Chí ni – o Vanh xoay qua Chí – đi mô cũng được đi với mạ, con út sướng hí!

Nghe mẹ nói, thằng Chí cũng thấy buồn buồn, nó chẳng hiểu tại sao cuộc sống cứ phải có nước mắt ẩn dấu đằng sau niềm vui. Thế thì đâu là niềm vui trọn vẹn?

Khách đã đầy thuyền, chủ đò đem chèo ráp vào cọc, hỏi to:

- Ai đi Đại Lược, lên đây?

Mẹ và Chí lên đò, rời bến. Trên bờ còn nghe hỏi: “Có đò đi Biện không?” Chí nghe nôn nao khi đò ra giữa dòng, nó đứng hướng mắt sang bờ bên kia tìm dáng hình nhà Ngoại, tìm hàng cau vẫn đứng chờ trông. Nhưng phá Tam Giang rộng quá, bến bờ xa lắc, chẳng thấy nhà Ngoại nơi đâu. Nhưng riêng trong lòng thằng Chí thì nó vẫn nhớ rõ từng gốc cây bụi trúc trong mảnh vườn nhà Ngoại và nó vẫn nhớ câu chuyện về dây trầu ở cái giàn gần giếng, Ngoại kể: “Ngày ông bây mất, cả nhà chẳng ai nhớ đến “hắn”, không cho “hắn” chịu tang. Khi tau thấy dây trầu héo mới nhớ, liền đem khăn cho “hắn” chịu tang hôm sau thấy dây trầu tươi lại!”Lần nầy về, mẹ và Chí cũng không gặp cậu Triêm. Cậu là một tài xế đường dài, cậu cứ theo những chuyến xe về cái xứ sở xa xôi nào đó mà Chí không biết. Ngoại và vợ cậu cùng Mơ, Nụ, con gái của cậu thấy Chí và mẹ về thì mừng lắm. Ngoại rầu rầu nói:

- Năm mô hắn (cậu Triêm) cũng không về, ông bây lại chẳng còn, Tết không mần chi hết! Chừ mạ con bây về, mần một mâm cúng Tổ tiên, cúng ông bây! – Ngoại nói mà mắt rưng rưng, mẹ cũng rưng rưng, thằng Chí xót xa.

Sau đó, mẹ đưa Chí ra đôộng cát thắp nhang mộ ông Ngoại.

Buổi chiều làm cỗ, Ngoại bảo sang vườn mời cả nhà mệ Đích, Chí theo Mơ đi chơi. Một cô gái đôi mươi ở trong nhà mệ Đích thấy Chí liền ôm lấy hai vai mà kêu lên với cái giọng như ru:

- Chí đây phải không? Chí con chị Hiệu (tên mẹ) phải không? Ôi lớn ghê, đẹp trai nữa chứ!Thằng Chí nghe cô gái khen mình, nó xấu hổ cúi mặt đứng không nhúc nhích. Cho đến lúc về bên nầy Chí mới bình tĩnh và mới biết đó là o Thoa, em mệ Đích.

Cái tình thân giữa Ngoại và mệ Đích đã có từ cái thuở còn con gái. Ngày đó hai người
là đôi bạn gái thân nhau, lúc lấy chồng hai người lại may mắn ở kế vườn nhau. Nhưng mệ Đích phận hẩm, chồng mất khi mới được đứa con đầu lòng, lúc tuổi xuân vừa tròn hai mốt. Và rồi dù tuổi đời còn trẻ, dù xuân sắc vẫn còn mặn mà, mệ Đích vẫn khước từ gác bỏ ngoài tai mọi lời mối lái gạ gẫm gần xa, cố ở vậy nuôi con trai đến khi khôn lớn. Nhưng khi con trai vừa tròn hai chục tuổi, người con cũng phải vào đời, theo đuổi ước vọng của mình, thì người mẹ hiền thục kia lại trở về với nỗi cô đơn hiu quạnh mà bấy lâu nay bà đã quên đi dành trọn tình yêu cho con. Và người mẹ trẻ kia đã vấp ngã: Mệ Đích đã mang bầu, sinh ra người con gái tên Thoa.

Ngày mà xóm làng biết người phụ nữ kia có bầu, thì gia đình nội ngoại đều từ bỏ, người đàn ông kia cũng chẳng đoái hoài, lui tới. Nhưng Ngoại lại khác, thương bạn phận bạc, thương cảnh đắng cay, Ngoại cưu mang bạn lúc này cho đến suốt những tháng ngày sinh đẻ mẹ tròn con vuông. Từ đó hai người càng thương nhau hơn, xem nhau như ruột thịt, cái gì cũng có nhau.

Lúc vào mâm, mẹ so đũa cho Ngoại và mệ Đích, một người bạn của mẹ ngồi trong mâm, nói:

- Ngày trước đừng xem tuổi, chừ là dâu người ta rồi!

Mẹ chỉ cười, nhìn dâu mệ Đích ngồi ở bàn bên kia.

Những chuyện thời trước về mẹ và chú Khê, mọi người đều biết, các con và cha Chí cũng biết: Thuở mẹ còn con gái, Ngoại định gả mẹ cho chú Khê con của mệ Đích, nhưng không hợp tuổi lại thôi. Sau này, lúc mẹ đã hai con, chú Khê mới lấy vợ. Nhưng tính chú Khê vốn thích phiêu lưu, theo bạn bè làm ăn xa, nghe nói qua bên kia biên giới lận và rồi không thấy về nữa. Để lại vợ và đứa con trai còn nhỏ cho mệ Đích.
Đột nhiên thằng Chí nghĩ đến cha và suy rằng: nếu mẹ lấy chú Khê, thì giờ nầy cha chỉ còn một mình. Chí thấy tội nghiệp cha biết mấy, Chí yêu cha vô cùng và sẽ giận mẹ ghê lắm. Chí nghĩ ngày trước, cha mình cũng giỏi lắm, đã từng xuôi những bè gỗ bạc vạn. Thế rồi cái tai nạn trong rừng, đã cướp mất của cha một bàn chân, nên cha đành mới thành ra vậy.

- Mùa cau năm ni có khá không, o Thoa? mẹ của Chí hỏi.

- Tệ lắm, cau năm ni thương lái từ Dinh (Huế) về mua tận nơi, mình tranh không lại giá! O Thoa ngồi cạnh và đang gắp thức ăn cho Chí liền trả lời.

- Hắn buôn cau, bán cau thì được – mệ Đích chê con gái – nhưng biểu têm dĩa trầu thì chẳng xong!

Mọi người nghe đều cười, o Thoa cũng cười. Sau bữa cỗ, mọi người rủ nhau đánh bài. Ngoại và mệ Đích không chơi, cả hai lên sập ngồi với cơi trầu và đem chuyện nếp, tẻ của ba ngày Tết ra nói. Mẹ cũng không muốn chơi, nhưng mọi người cứ nài thành ra cũng một tay bài. Mơ với Nụ có ít tiền dành được cũng vào sòng chơi, cả hai giờ đã là cô gái mười lăm mười bảy. O Thoa kéo tay Chí bảo ngồi bên cho vui, tuy không thích đánh bài nhưng trời lạnh xúm nhau quanh cây đèn trên một bộ ngựa thế này Chí thấy cũng ấm.

Mẹ ngồi mép ngoài, đầu hôm được bài, ăn lắm. Ngược lại, o Thoa ngồi trong chiếu lại lủng bài, thua đậm. Thua nhiều nóng mặt, o Thoa đút bài xuống chỗ ngồi, ếm, vẫn cứ thua. Cùng, o Thoa nhờ Chí bắt bài lấy hên, lại hên thật, ăn bạc. Mẹ lại thua. Gần sáng buồn ngủ, Chí không bắt bài nữa, o Thoa đặt Chí nằm cạnh, nâng đầu để vào lòng và vỗ nhè nhẹ vào lưng. Chí ngủ thật nhanh, nghe hơi ấm nghe hương thơm từ người o Thoa tràn trong giấc ngủ.

(Còn tiếp)